Eminim sosyal medyada veya internette fermente olmuş meyveleri yiyip sarhoş olmuş hayvanları görmüşsünüzdür. Alkol her zaman doğal olarak doğada bulunmuştur ancak insanlar alkolü yerleşik hayatta geçtikten sonra keşfetmiştir. İnsanlar yerleşik hayata geçilmesiyle birlikte tarım yapmaya başlamış ve elde ettiği tahıl ve meyveleri depolamıştır. Depolarda saklanan meyve ve tahıllar zamanla fermente olmuş ve alkol ortaya çıkmıştır.
Fermantasyon Nedir?
İnsanların ne zaman fermente içecekler üretmeye başladığını kimse bilmemektedir. Ancak yapılan çalışmalar Çin’de M.Ö. 7000’li yıllara ait olduğu düşünülen bazı kil kaplarda ki kalıntılar, insanların fermente pirinç, darı ve üzümden alkollü bir içecek yaptığını ortaya koymaktadır.
İlerleyen birkaç bin yıl içinde dünyadaki farklı toplumlar kendi alkollü içeceklerini yapmaya başlamıştır. Mezopotamya’da ve Mısır’da insanlar depoladıkları tahıllardan bira ürettiler. Bira o dönemde kraliyet sınıfı ve işçi sınıfı ayrımı olmaksızın tüketilen bir içecektir. Hatta Mısır’da işçilerin ödemelerini bira olarak aldığına dair kayıtlar bulunmaktadır. Bu ödeme günlük 4-5 litre bira şeklindeydi. Bu bölgede şarapta ürettiler ancak iklim üzüm yetiştirmek için uygun olmadığından pahalı ve az bulunan bir içecek olmuştur. Şarabın ise ilk üretim yerinin Gürcistan’ın yer aldığı bölge olduğu düşünülmektedir. Bu bölgedeki arkeolojik çalışmalar ilk şarap üretiminin M.Ö. 6000–5800 yılları arasında başladığını ortaya koymaktadır.
Toplumlar yaşadıkları coğrafyada yetişen herhangi bir ürün ve bitkiden alkol elde etmeyi başarmıştır. Güney Amerika’da insanlar ektikleri mısırları fermente ederek ‘’chicha’’ dedikleri içkiyi ürettiler. Doğu Afrikalılar muz ve palmiye birası yaparken, Japonya’da ki insanlar pirinçten ‘’sake’’ yapmışlardır.
Alkol üretimi böylece tüm dünyaya yayıldı ve alkol tüketimi günlük yaşamın bir parçası haline geldi. Durum böyle olunca bazı kişiler alkolün sağlık için yararlı bir şey olduğunu düşünürken bazıları ise zararlı olduğunu iddia etmeye başladı. Yunan doktorlar şarabın sağlık için iyi olduğunu düşünürken şairler ise şarabın yaratıcılık özelliğini arttırdığını vurgulamıştır.
Avrupa’daki ilk Yahudi ve Hıristiyanlar şarabı dini ritüellere de sokmuşlardır ancak aşırı sarhoşluğu günah olarak görmüşlerdir. İslam toplumunda ise ilk başlarda bir alkol yasağı bulunmazken daha sonralarda sarhoşluk sebebiyle ortaya çıkan ahlaksızlık, güvenlik problemleri ve sarhoşken dua edememe gibi sebeplerle yasaklanmıştır.
Eski dünyada tüketilen fermente içecekler bugünküne oranla daha düşük bir alkol içeriğine sahiptir. Bunun sebebi fermantasyon sırasında üretilen bazı mayalar alkol oranı %13’e ulaştığında ölürler. Mayalar öldüğünde ise fermantasyon durur ve alkol oranı azalır. Bu durumun önüne geçmek isteyen kişiler bir teknik geliştirmiştir: damıtma.
M.Ö. 800’lü yıllara ait olduğu düşünülen Arapça belgelerde, fermente içeceğin içindeki alkolü buharlaştırmak için kullanılan bir kaynatma işleminden bahsetmektedir. Alkol suya göre daha düşük bir sıcaklıkta buharlaşır. Buharlaşan alkolü yakalayıp huni benzeri bir araçla damıtarak diğer fermente içeceklere göre daha konsantre bir alkol üretmeyi başarmışlardır.
Önceleri bu konsantre alkol tıbbi amaçlı ağrı kesici vb. nedenlerle kullanılmıştır. Ancak daha sonra bozulmadan dayanabildiği için önemli bir ticari ürün haline gelmiştir. İlk kez 17. Yüzyılda Karayipler’deki kamış tarlalarındaki hasat edilen şekerden rom yapıldı ve kısa süre sonra denizciler için vazgeçilmez bir içecek haline gelmiştir. Hatta Yeni Zelanda Donanması denizcilere günlük ücretsiz rom vermiştir.
Coğrafi Keşifler boyunca, uzun mesafeli deniz seferlerinde alkol çok önemli bir rol oynamıştır. Avrupa’dan diğer kıtalara yelkenli gemilerle gitmek aylar sürüyordu ve bu süre boyunca içme suyunu taze tutmak zordu. Bir su variline bir kova rom ekleyerek suyu daha uzun süre taze tutabiliyorlardı çünkü alkolün zararlı mikropları öldürme özelliği vardır.
Günümüzde ise alkol eğlenme amaçlı, romantik bir akşam yemeğinde veya zevk amaçlı tüketilebilmektedir. Ancak unutmayın ki alkolün fazla tüketimi insan sağlığı açısından zararlıdır ve sosyal ilişkilerinize de zarar verebilir.
Bilginin herkes için ücretsiz ve ulaşılabilir olmasını hedefleyerek gündelik hayattaki sorulardan bilimsel konulara kadar her konuda yazılar yazıyor.
